Systemy napędów

Siłowniki drzwiowe napowietrzające – przegląd rozwiązań

W systemach oddymiania klatek schodowych i innych stref ewakuacyjnych równie ważne jak odprowadzanie dymu jest napowietrzanie, czyli doprowadzenie świeżego powietrza kompensacyjnego. Służą do tego siłowniki drzwiowe napowietrzające, montowane najczęściej nad drzwiami wejściowymi na klatkę schodową lub na innych drzwiach przewietrzających (np. drzwiach na dach lub do atrium). W razie pożaru napęd taki otwiera drzwi, umożliwiając napływ powietrza z zewnątrz, co ułatwia wypychanie dymu przez klapy oddymiające. Na co dzień drzwi te mogą być normalnie użytkowane – siłownik nie łączy się na stałe ze skrzydłem, dzięki czemu drzwi mogą być otwierane ręcznie, a także wyposażone w samozamykacz, który działa równolegle. Mechanizm ramieniowy z rolką dociskową popycha drzwi w momencie alarmu pożarowego, a po otwarciu utrzymuje je w pozycji otwartej przez cały czas trwania akcji oddymiania. Standardowo siłowniki drzwiowe zapewniają kąt otwarcia około 90° w czasie poniżej 60 sekund, zgodnie z wymaganiami normy.

Rynek oferuje kilka zaawansowanych rozwiązań tego typu – wszystkie z omawianych poniżej posiadają wymagane świadectwa CNBOP i są przystosowane do współpracy z centralami oddymiania 24 V DC. Do najczęściej stosowanych należą: AUMÜLLER FTA 600, D+H DDS 54/500, ESCO BS oraz GEZE RWA K600 T. Choć realizują ten sam cel, różnią się pewnymi parametrami technicznymi i funkcjonalnymi.

• AUMÜLLER FTA 600R S12 – elektryczny napęd ramieniowy (typu „łamane ramię”) o nominalnej sile ~600 N, zaprojektowany specjalnie do drzwi napowietrzających. Jego mocny mechanizm (moment ok. 215 Nm) pozwala automatycznie otworzyć nawet ciężkie drzwi przeciwpożarowe zgodnie z wymogami doprowadzenia powietrza w trybie pożarowym. FTA wyróżnia się bogatą funkcjonalnością: posiada zintegrowaną elektronikę S12, umożliwiającą programowanie opóźnień (np. zwłoka startu do 10 s dla synchronizacji dwóch skrzydeł drzwi) oraz ustawianie kąta otwarcia i trybu pracy z ryglem elektromagnetycznym bez potrzeby dodatkowych modułów. Napęd ten można montować zarówno na skrzydle czynnym, jak i na skrzydle biernym drzwi dwuskrzydłowych (wersja z krótszym ramieniem). Dzięki możliwości współpracy z elektrozaczepami rewersyjnymi i ryglami, FTA 600R zapewnia sekwencyjne otwarcie drzwi dwuskrzydłowych – najpierw odryglowanie i uchylenie skrzydła biernego, a następnie otwarcie głównego skrzydła czynnego. Siłownik ten spełnia wszelkie wymagania EN 12101-2, a jego Świadectwo Dopuszczenia CNBOP potwierdza gotowość do użycia w systemach oddymiania.

• D+H DDS 54/500 – napęd drzwiowy znanego niemieckiego producenta D+H, ceniony w wielu instalacjach. Oznaczenie „54/500” wskazuje długość wysuwu ramienia 500 mm oraz siłę nominalną 500 N. Urządzenie to służy do automatycznego otwierania jednoskrzydłowych i dwuskrzydłowych drzwi napowietrzających. Jego kompaktowa konstrukcja skrywa silnik z mikroprocesorowym sterownikiem, który pozwala na programowanie parametrów pracy napędu – np. prędkości, czasu ruchu czy sekwencji otwierania – za pomocą interfejsu D+H. Siłownik DDS cechuje się dużą siłą pchania 500 N, co umożliwia obsługę masywnych drzwi przeciwpożarowych. Pełny wysuw 500 mm gwarantuje szerokie otwarcie skrzydła (do 90°) w wymaganym czasie. Producent przewidział możliwość polakierowania obudowy siłownika na dowolny kolor (również spoza palety RAL), dzięki czemu można estetycznie wkomponować napęd w stolarkę drzwiową. DDS 54/500 posiada oczywiście certyfikat CNBOP oraz Krajowy Certyfikat Stałości Właściwości Użytkowych, co jest gwarancją spełnienia norm. Napęd ten bywa wybierany do budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej, gdzie istotna jest niezawodność oraz integracja z istniejącymi systemami (DDS współpracuje z większością zamków elektromagnetycznych i systemów kontroli dostępu stosowanych w drzwiach ewakuacyjnych).

• ESCO BS – seria siłowników ramieniowych oferowanych przez firmę ESCO (we współpracy z AFG), wyróżniająca się składanym ramieniem pchającym o skoku ~616 mm. Model BS jest urządzeniem bardzo kompaktowym, pozbawionym tradycyjnego łańcucha czy tłoczyska – ramię napędu obraca się względem korpusu i poprzez rolkę naciska na drzwi. Takie rozwiązanie, podobnie jak u innych producentów, pozostawia skrzydło swobodnym (niezwiązanym na stałe z napędem), co umożliwia ręczne otwarcie drzwi w dowolnym momencie oraz działanie samozamykacza na co dzień. Standardowa wersja BS rozwija siłę ok. 300 N (pchającą) – jest ona wystarczająca do odblokowania typowych drzwi ewakuacyjnych z uszczelkami przeciwpożarowymi. Co ważne, w pozycji zamkniętej mechanizm zapewnia większą siłę docisku (ryglowania) rzędu 500 N, dzięki czemu drzwi pozostają dobrze doszczelnione do momentu alarmu. Siłowniki ESCO BS dostępne są w licznych wariantach różniących się m.in. szybkością działania (np. opcje 5s lub 10s opóźnienia startu dla zgrania z innymi drzwiami) oraz konfiguracją lewej/prawej strony – napęd jest symetryczny i można go przeprogramować z kierunku lewego na prawy w zależności od potrzeb montażowych. Oczywiście i ten model legitymuje się wymaganym świadectwem CNBOP. Ze względu na nieco mniejszą siłę, BS polecany jest do lżejszych drzwi lub jako ekonomiczne rozwiązanie w budynkach, gdzie drzwi napowietrzające nie są bardzo duże.

• GEZE RWA K600 T – rozwiązanie firmy GEZE, znanej z automatyki drzwiowej i okuciowej. Jest to mocny siłownik ramieniowy o sile ok. 600 N, porównywalny pod względem parametrów z opisanym FTA 600. Nazwa K600 T oznacza napęd dedykowany do systemów RWA (odprowadzania dymu i ciepła) o sile 600 N, typ T (ramię uchylne). Urządzenie może obsługiwać jedno- lub dwuskrzydłowe drzwi – przed instalacją określa się konfigurację i ewentualne opóźnienia między skrzydłami (np. opóźnienie zamknięcia 10 s dla skrzydła czynnego, gdy dwa napędy pracują na podwójnych drzwiach. Podobnie jak napędy Aumüller i ESCO, GEZE K600 T nie łączy się sztywno z drzwiami, co czyni go odpowiednim do drzwi często użytkowanych – siłownik może współpracować z typowym samozamykaczem bez wzajemnego zakłócania funkcji. Pełne otwarcie 90° następuje w czasie poniżej minuty, a konstrukcja zapewnia wysoki moment obrotowy, zdolny pokonać opory uszczelek czy wiatru. Napęd ten posiada wtykowy przewód zasilający (co ułatwia montaż i serwis) oraz wbudowany styk sygnalizacyjny do sterowania np. elektrozaczepem drzwiowym lub przesyłania informacji o stanie drzwi do centrali. GEZE K600 T jest oczywiście wyposażony w wymagane certyfikaty – posiada oznakowanie CE oraz świadectwo dopuszczenia CNBOP. Stosuje się go często w obiektach, gdzie estetyka i niezawodność muszą iść w parze – kompaktowa obudowa może być lakierowana na dowolny kolor, a sam mechanizm cechuje się trwałością wymaganą w intensywnie eksploatowanych budynkach użyteczności publicznej.