Klapa oddymiająca a siłownik – nierozerwalny zestaw certyfikowany

Skoro klapa oddymiająca i siłownik tworzą nierozerwalny, certyfikowany zestaw, samowolna wymiana siłownika przez użytkownika lub wykonawcę jest zabroniona. Nie chodzi tu bynajmniej o jakąkolwiek złośliwość producenta, lecz o kwestie bezpieczeństwa prawnego i technicznego. Wymieniając we własnym zakresie siłownik na inny (nawet wyglądający na „lepszy”), de facto tworzymy urządzenie niezgodne z certyfikatem. Certyfikat CE (oraz ewentualne świadectwo CNBOP) wydane dla danej klapy obowiązują wyłącznie dla konfiguracji przetestowanej – obejmującej oryginalny siłownik. Po zamianie napędu na inny model certyfikat traci ważność, gdyż zmieniają się właściwości wyrobu, a tych nie potwierdzono badaniami. Urządzenie przestaje mieć status wyrobu budowlanego o ustalonych parametrach – staje się „eksperymentalnym” zestawem bez gwarancji działania zgodnego z normą.

Konsekwencje nieautoryzowanej wymiany siłownika mogą być poważne, zarówno pod względem prawnym, jak i praktycznym. Należy tu wymienić przede wszystkim:

• Utrata certyfikacji i znaku CE – zmodyfikowana klapa formalnie przestaje być produktem certyfikowanym. Nie spełnia wymogów CPR i PN-EN 12101-2, więc nie powinna być zamontowana w obiekcie. W razie kontroli odbiorowej PSP lub nadzoru budowlanego brak ważnej deklaracji zgodności może skutkować nieodebraniem systemu oddymiania i koniecznością kosztownej wymiany urządzenia z powrotem na oryginalne.

• Odpowiedzialność cywilna i karna – dokonując samowolnej zmiany, przejmujemy na siebie odpowiedzialność producenta za zgodność wyrobu z normami. Innymi słowy, stajemy się w świetle prawa „wytwórcą” tego zmodyfikowanego wyrobu i odpowiadamy za jego działanie. Gdyby klapa nie zadziałała w pożarze lub przyczyniła się do szkód, producent słusznie uchyli się od odpowiedzialności, wskazując na nieautoryzowaną ingerencję. Ryzykujemy roszczeniami od poszkodowanych oraz problemami z ubezpieczycielem (ubezpieczenie może nie pokryć strat, jeśli urządzenie nie miało ważnych certyfikatów). Jak zauważają praktycy, po „lewej” (nieautoryzowanej) konserwacji czy przeróbce zarządca budynku nie ma podstaw do roszczeń względem producenta, a ubezpieczyciel może odmówić odszkodowania.

• Brak gwarancji producenta – wszyscy liczący się producenci klap oddymiających zastrzegają w warunkach gwarancji, że samodzielne modyfikacje skutkują jej unieważnieniem. Wprowadzenie zmian konstrukcyjnych we własnym zakresie lub użycie nieoryginalnych części zwalnia producenta z obowiązków gwarancyjnych. Oznacza to, że w razie awarii czy problemów z tak przerobioną klapą, użytkownik zostaje z tym sam – producent ani autoryzowany serwis nie będą zobowiązani do bezpłatnej naprawy.

• Zagrożenie dla bezpieczeństwa – najważniejszy aspekt. Klapa oddymiająca jest urządzeniem ratującym życie podczas pożaru, musi zadziałać niezawodnie w krytycznej sytuacji. Wymieniając siłownik na inny, nie mamy żadnej pewności, że klapa otworzy się prawidłowo w warunkach pożaru. Może się okazać, że nowy napęd nie otworzy skrzydła dostatecznie szybko lub nie utrzyma go w pozycji otwartej przy wysokiej temperaturze czy podciśnieniu. Może też dojść do deformacji lub zablokowania mechanizmu, jeśli komponent nie jest przystosowany do ekstremalnych obciążeń. Konsekwencją może być nieodprowadzenie dymu z drogi ewakuacyjnej na czas, co stanowi bezpośrednie zagrożenie dla ewakuujących się ludzi oraz ekip ratowniczych. Jak trafnie stwierdził uczestnik branżowej dyskusji: „to są urządzenia mające chronić ludzi!” – nie wolno na nich eksperymentować kosztem bezpieczeństwa.

Podsumowując, błędny dobór lub samowolna wymiana siłownika w klapie dymowej jest sytuacją, do której w ogóle nie powinno dochodzić. Urządzenie to trafia na budowę jako kompletny, zestrojony zestaw i tylko w takiej formie gwarantuje zgodność z normami. Wszystkie opisane problemy pokazują, że zamiana napędu „na własną rękę” jest złamaniem zasad certyfikacji i stwarza niedopuszczalne ryzyko – prawne, finansowe i bezpieczeństwa.