Zasilacz przeciwpożarowy AFG-ZSP
AFG-ZSP to modułowy zasilacz buforowy przeznaczony do systemów przeciwpożarowych – przede wszystkim do systemów oddymiania i napowietrzania obiektów. Urządzenie jest projektowane zgodnie z normami PN-EN 12101-10 (zasilanie systemów kontroli rozprzestrzeniania dymu i ciepła) oraz PN-EN 54-4 (zasilacze systemów sygnalizacji pożarowej). Każdy AFG-ZSP jest wykonywany indywidualnie na zamówienie, z wykorzystaniem sterownika PLC, falowników i certyfikowanych zasilaczy 24 VDC. Zasilacz AFG-ZSP sluży do sterowania, zasilania i monitorowania urządzeń oddymiania (wentylatory, klapy, okna, kurtyny itp.) oraz innych elementów ppoż w trakcie pożaru i w trybie wentylacji dziennej (załączanej z systemu BMS lub detektorów CO/LPG). Typowe zastosowania to garaże podziemne, parkingi wielopoziomowe, tunele, centra handlowe czy budynki wielkokubaturowe.
Normy i certyfikaty
AFG-ZSP spełnia rygorystyczne wymagania norm branżowych. Zgodność z PN-EN 12101-10:2005+AC:2007 i PN-EN 54-4:1997+A1+A2 jest podstawa projektową każdego urządzenia. Dzięki temu zasilacz posiada certyfikat stałości właściwości użytkowych i świadectwo dopuszczenia CNBOP-PIB potwierdzające jego zgodność z wymaganiami polskich przepisów. Producent deklaruje, że wszystkie zasilacze AFG-ZSP oraz dostarczane centrale oddymiania są wyposażone w akumulatory i układy buforowe zgodne z PN-EN 12101-10, co gwarantuje ciągłość działania systemu przez wymagany czas przy zaniku zasilania sieci. Ponadto przy projektowaniu instalacji należy uwzględnić obowiązujące przepisy ochrony ppoż., np. Rozporządzenie MSWiA z 7 czerwca 2010 r. (Dz.U. 2010 nr 109 poz. 719), które nakłada na właścicieli obowiązek regularnych przeglądów i testów systemów pożarowych.
Tabela 1. Podstawowe parametry techniczne AFG-ZSP
| Parametr | Wartość / wariant |
|---|---|
| Napięcie zasilania | 3×400 VAC lub 230 VAC (–15%/+10%, 50 Hz) |
| Moc nominalna | Konfigurowana pod projekt (1 kW – kilkadziesiąt kW) |
| Napięcie sterowania | 24 VDC (opcjonalnie 48 VDC lub 230 VAC) |
| Temperatura pracy | –20 °C ÷ +75 °C |
| Klasa środowiskowa | Klasa III |
| Obudowa | Metalowa natynkowa lub wolnostojąca, modułowa, IP54 |
| Rozruch wentylatorów | Bezpośredni, gwiazda-trójkąt, softstart, przetwornica częstotliwości |
| Podejście przewodów | Od dołu lub od góry |
| Zasilanie rezerwowe | Przetwornica 24 V → 230 VAC / 3×230 VAC (opcja) |
| Monitorowanie zasilania | System autodiagnostyki; sygnalizacja awarii |
| Certyfikaty i zgodność | PN-EN 12101-10, EN 54-4, CNBOP-PIB, CE |
Parametry techniczne i konfiguracje
Parametry podstawowe zasilacza AFG-ZSP obejmują elastyczne napięcie wejściowe (np. 3×400 VAC lub 230 VAC ±15 %), regulowane parametry rozruchu wentylatorów (rozruch bezpośredni, gwiazda-trójkąt, soft-start lub przetwornica częstotliwości) oraz możliwość dołączenia zasilania rezerwowego (np. agregatu). Typowe dane techniczne to:
Napięcie zasilania: 3×400 VAC lub 230 VAC (–15 %/+10 %, 50 Hz).
Moc nominalna: konfigurowana indywidualnie pod projekt.
Napięcie sterowania: 24 VDC (opcjonalnie 48 VDC lub 230 VAC).
Temperatura pracy: –20 °C ÷ +75 °C.
Klasa Środowiskowa: Klasa III.
Obudowa: metalowa (natynkowa lub wolnostojąca) o stopniu ochrony IP54.
Sposób rozruchu wentylatorów: bezpośredni, gwiazda/trójkąt, softstart, przetwornica częstotliwości.
Podejście przewodów: od góry lub od dołu.
Zasilanie rezerwowe: przetwornica 24 VDC→230 VAC (lub 3×230 VAC) jako opcja.
Certyfikaty: CNBOP-PIB, CE, compliance z EN12101-10 i EN54-4.
Konfiguracje i moduły.
AFG-ZSP budowany jest z wymiennych modułów funkcyjnych, co pozwala dostosować go do konkretnych potrzeb projektu. Do typowych modułów należą: moduł kontroli zasilania podstawowego (AFG-ZSP/MKZP), moduł zasilania 24 VDC/24 VAC (AFG-ZSP/MZ-V-DA) oraz moduły MWPOŻ sterujące silnikami wentylatorów pożarowych (np. MWPOŻ.1 – silnik 3-fazowy jednokierunkowy, MWPOŻ.2 – dwukierunkowy, MWPOŻ.3 – z falownikiem, MWPOŻ.4 – dwubiegowy, MWPOŻ.5 – z łagodnym rozruchem).
W praktyce instalator może zamówić wariant AFG-ZSP z wybraną centralą oddymiania (np. serii AFG-4024) oraz rozbudową o wybrane moduły. Przykładowe konfiguracje pokazuje tabela 2:
Zestawienie modułów
| Lp | Moduł | Zastosowanie | Opis |
|---|---|---|---|
| 1 | AFG-ZSP/MKZP | Zasilanie napięciem 400V AC elementów systemu kontroli i rozprzestrzeniania dymu i ciepła | Moduł ten ma za zadanie zapewnić zasilanie gwarantowane oraz kontrolować parametry i monitorować te zasilanie zgodnie z normami EN 12101-10:2005+AC:2007, EN 54-4:1997+AC:1999+A1:2002+A2:2006. |
| 2 | AFG-ZSP/MZ-V-DA | Zasilanie elementów systemu kontroli i rozprzestrzeniania dymu i ciepła z zasilacza buforowego 24VDC, traf. 24VAC | Moduł ten ma za zadanie zapewnić zasilanie gwarantowane oraz kontrolować parametry i monitorować te zasilanie zgodnie z normami EN 12101-10:2005+AC:2007, EN 54-4:1997+AC:1999+A1:2002+A2:2006. |
| 3 | AFG-ZSP/MWPOŻ.1÷5 | Zasilanie dla silników jedno-/trójfazowych które napędzają wentylatory pożarowe | Moduły te mają za zadanie zasilać silnik 1 lub 3-fazowy z żądaną prędkością obrotową i/lub kierunkiem obrotów. Możliwy jest rozruch z ograniczeniem prądu przy rozruchu. Dostępne są warianty z zastosowaniem stycznika, falownika, softstartera. |
| 4 | AFG-ZSP/MKL.1 | Zasilanie siłownika napięciem 230VAC lub 24VDC | Moduł ten ma za zadanie zasilać siłowniki z sprężyną powrotną oraz monitorować położenie klapy. W przypadku braku zasilania siłownik przyjmuje położenie pożarowe. Siłowniki te współpracują z elementami systemu pożarowego. |
| 5 | AFG-ZSP/MKL.2 | Zasilanie siłownika napięciem 230 VAC lub 24VDC | Moduł ten ma za zadanie zasilać siłownik który jest sterowany stykiem przełączalnym, oraz monitorować położenie klapy. Podanie napięcia na jeden z dwóch zacisków powoduje wysunięcie lub wsunięcie dźwigni siłownika. Zastosowanie – systemy pożarowe. |
| 6 | AFG-ZSP/MKL.3 | Zasilanie siłownika napięciem 24VDC | Moduł ten ma za zadanie zasilać siłownik który jest sterowany zmianą polaryzacji oraz monitorować położenie klapy. Działanie polega na zmianie polaryzacji zasilania siłownika. Zastosowanie – systemy pożarowe. |
| 7 | AFG-ZSP/MWiO | Utrzymanie żądanej temperatury w komorze zasilacza (szafy) | Zadaniem tego modułu jest ciągłe monitorowanie temperatury wewnątrz szafy zasilacza. Gdy parametry będą odbiegać od normy, zostanie uruchomiona grzałka lub wentylator. |
| 8 | AFG-ZSP/MSZR | W przypadku braku zasilania podstawowego 400VAC przełącza zasilanie na linię rezerwową | Zadaniem tego modułu jest ciągłe sprawdzenie parametrów w linii zasilania sieciowego. Jeśli wystąpi brak zasilania podstawowego lub będą odbiegać od normy parametry tego zasilania, to moduł ma w ciągu określonego czasu przełączyć zasilanie na rezerwowe źródło zasilania. |
| 9 | AFG-ZSP/MSOA | Zasilanie 24VDC sygnalizatora optycznego lub akustycznego | Zadaniem tego modułu jest zasilanie sygnalizatorów optyczno-akustycznych. |
| 10 | AFG-ZSP/MOPP | Zabezpiecza przed skutkami przepięć | Zabezpiecza aparaty elektryczne i elektroniczne oraz urządzenia przyłączone do zasilacza przed skutkami przepięć. |
| 11 | AFG-ZSP/MKLS | Monitoruje przewody silników przyłączonych do zasilacza | Moduł kontroluje ciągłość przewodów które zasilają silniki wentylatorów przyłączone do zasilacza. Gdy wystąpi uszkodzenie, wykrywa i sygnalizuje ten fakt. |
| 12 | AFG-ZSP/MSWE | Przyjmuje sygnały z SAP i/lub central AFG | Moduł przyjmuje sygnały sterujące, może kontrolować ciągłość przewodów. Gdy wystąpi uszkodzenie, wykrywa i sygnalizuje ten fakt. |
| 13 | AFG-ZSP/MSWY | Wystawia sygnały do SAP i/lub central AFG | Moduł wystawia sygnały informujące o stanie ZSP. |
| 14 | AFG-ZSP/MP24-230 | Wystawia, przetwarza napięcie 24VDC na 230VAC do SAP i/lub central AFG | Moduł zapewnia zasilanie rezerwowe dla wentylatorów małej mocy na czas pracy alarmowej. |
Schematy i przykładowe aplikacje
W praktyce AFG-ZSP montuje się w metalowej szafie sterowniczej. Poniżej przykładowy widok wnętrza modułowego zasilacza AFG-ZSP (w gablocie):
Rys. Przykładowa szafa zasilacza AFG-ZSP (wbudowane moduły sterujące i zabezpieczenia).
Szafa taka posiada otwory na kable od dołu lub góry oraz gniazda montażowe do zawieszenia. Projektanci zwracają uwagę, że obudowa umożliwia łatwe doprowadzenie przewodów i chłodzenie wnętrza (otwory wentylacyjne).
Rys. Przód obudowy zasilacza AFG-ZSP z zamkniętymi drzwiczkami; zamek i tabliczka znamionowa.
Widoczna jest tabliczka znamionowa (m.in. dane napięć, prądów i akumulatorów) oraz klucz – dostęp autoryzowany.
Montaż i uruchomienie
Montaż AFG-ZSP musi być zgodny z wymaganiami przepisów ochrony ppoż. oraz norm technicznych. Szafa zasilacza powinna być zamocowana w miejscu suchym, z dala od źródeł ciepła i z łatwym dostępem serwisowym. Należy stosować izolowane przewody, dbając o właściwe przekroje, zgodne z prądami znamionowymi podanymi w specyfikacji.
Zgodnie z PN-EN 12101-10 oraz PN-EN 54-4 obwody zasilające elementów ppoż. (np. wentylatorów oddymiających) muszą być rozdzielone od instalacji budynku i wyposażone w urządzenia ochronne (wyłączniki nadmiarowe, różnicowoprądowe, zabezpieczenia przeciwzakłóceniowe).
Dokumentacja techniczna i schematy okablowania powinny być umieszczone w szafie zasilacza i dostępne dla służb serwisowych.
Uruchomienie zasilacza przeprowadza się po podłączeniu sieci 400 VAC (lub 230 VAC) oraz akumulatorów. Po włączeniu, napięcie z sieci powinno zasilić moduły sterujące, a sygnalizacja kontrolna (lampki diodowe) powinna wskazywać prawidłowe napięcie sieci (lampki białe).
Należy przetestować poprawność podłączeń wentylatorów, klap i innych elementów oraz potwierdzić współpracę z centralą oddymiania i SSP zgodnie z projektem.
Wymagane jest także przekazanie instrukcji obsługi do użytkownika oraz przeprowadzenie szkolenia ze sterowania systemem.
Dopełnieniem jest wykonanie protokołu uruchomienia zgodnie z Rozporządzeniem MSWiA, w którym m.in. potwierdza się działanie urządzeń oraz zgodność wykonania instalacji z normami.
Tabela 4. Specyfikacja przekroju przewodów i zabezpieczeń
| Moc falownika | Rozmiar śruby zacisku | Moment dokręcania (Kgf·cm) | Przekrój przewodów [mm²] | Przekrój przewodów [AWG] | Bezpiecznik | Napięcie | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| R,S,T | U,V,W | R,S,T | U,V,W | |||||
| 0.75 kW (200 V) | M4 | 7.1–12 | 2.5 | 2.5 | 14 | 14 | 10 A | 500 V |
| 1.5 kW (200 V) | M4 | 7.1–12 | 2.5 | 2.5 | 14 | 14 | 15 A | 500 V |
| 2.2 kW (200 V) | M4 | 7.1–12 | 2.5 | 2.5 | 14 | 14 | 20 A | 500 V |
| 3.7 kW (200 V) | M4 | 7.1–12 | 4 | 4 | 12 | 12 | 32 A | 500 V |
| 5.5 kW (200 V) | M5 | 24.5–31.8 | 6 | 6 | 10 | 10 | 50 A | 500 V |
| 7.5 kW (200 V) | M6 | 24.5–31.0 | 10 | 10 | 0 | 0 | 60 A | 500 V |
| 11 kW (200 V) | M6 | 30.6–38.2 | 16 | 16 | 6 | 6 | 80 A | 500 V |
| 15 kW (200 V) | M6 | 30.6–38.2 | 25 | 22 | 4 | 4 | 100 A | 500 V |
| 18.5 kW (200 V) | M8 | 61.2–91.8 | 35 | 30 | 2 | 2 | 125 A | 500 V |
| 22 kW (200 V) | M8 | 61.2–91.8 | 35 | 30 | 2 | 2 | 160 A | 500 V |
| 0.75–1.5 kW (400 V) | M4 | 7.1–12 | 2.5 | 2.5 | 14 | 14 | 10 A | 500 V |
| 2.2 kW (400 V) | M4 | 7.1–12 | 2.5 | 2.5 | 14 | 14 | 15 A | 500 V |
| 3.7 kW (400 V) | M4 | 7.1–12 | 4 | 4 | 12 | 12 | 20 A | 500 V |
| 5.5 kW (400 V) | M5 | 14.3–19.8 | 6 | 6 | 10 | 10 | 30 A | 500 V |
| 7.5 kW (400 V) | M5 | 14.3–19.8 | 10 | 10 | 8 | 8 | 40 A | 500 V |
| 11 kW (400 V) | M6 | 19.8–26.4 | 16 | 16 | 6 | 6 | 50 A | 500 V |
| 15 kW (400 V) | M6 | 19.8–26.4 | 25 | 25 | 4 | 4 | 60 A | 500 V |
| 18.5 kW (400 V) | M6 | 19.8–26.4 | 25 | 25 | 4 | 4 | 75 A | 500 V |
| 22 kW (400 V) | M6 | 19.8–26.4 | 35 | 35 | 2 | 2 | 90 A | 500 V |
| 30 kW (400 V) | M8 | 26.4–33.0 | 50 | 50 | 1/0 | 1/0 | 100 A | 500 V |
| 37 kW (400 V) | M8 | 26.4–33.0 | 60 | 60 | 2/0 | 2/0 | 125 A | 500 V |
| 45 kW (400 V) | M8 | 26.4–33.0 | 70 | 70 | 2/0 | 2/0 | 150 A | 500 V |
| 55 kW (400 V) | M8 | 26.4–33.0 | 90 | 90 | 3/0 | 3/0 | 175 A | 500 V |
| 75 kW (400 V) | M10 | 33.0–41.8 | 120 | 120 | 4/0 | 4/0 | 250 A | 500 V |
| 90 kW (400 V) | M10 | 33.0–41.8 | 150 | 150 | 250 kcmil | 250 kcmil | 300 A | 500 V |
| 110 kW (400 V) | M10 | 33.0–41.8 | 185 | 185 | 300 kcmil | 300 kcmil | 350 A | 500 V |
| 132 kW (400 V) | M10 | 33.0–41.8 | 240 | 240 | 350 kcmil | 350 kcmil | 400 A | 500 V |
| 160 kW (400 V) | M10 | 33.0–41.8 | 2×120 | 2×120 | 2×4/0 | 2×4/0 | 500 A | 500 V |
Serwis i konserwacja
Zasilacze AFG-ZSP, podobnie jak inne urządzenia przeciwpożarowe, wymagają regularnych przeglądów i konserwacji. Zgodnie z Rozporządzeniem MSWiA przeglądy techniczne całej instalacji ppoż (w tym zasilaczy i central oddymiania) powinny się odbywać nie rzadziej niż raz w roku.
Podczas serwisu sprawdza się:
stan akumulatorów (zaleca się coroczne testy rozładowania i wymianę co 3–5 lat),
stan zabezpieczeń (bezpieczniki, styczniki, wyłączniki),
stan połączeń i położenie dźwigni wyłączników.
Układ pomiarów wewnętrznych powinien rejestrować liczbę godzin pracy i wskazywać ewentualne ubytki napięcia akumulatorów.
Gdy zaświeci się kontrolka żółta (awaria zbiorcza) lub czerwona (alarm), należy otworzyć drzwiczki szafy, skontrolować wyłączniki oraz odczytać komunikaty sterownika PLC czy falownika.
Ważne: serwisy tego typu muszą wykonywać wykwalifikowani serwisanci – najlepiej autoryzowani przez producenta. Wszelkie naprawy i wymiany podzespołów (np. modułów zasilania czy sterowania) powinny być prowadzone zgodnie z instrukcją AFG-ZSP, z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i po uzgodnieniu z inwestorem.
Jak działa zasilacz AFG-ZSP i do czego służy?
AFG-ZSP to modułowy zasilacz buforowy zaprojektowany do współpracy z centralami oddymiania oraz innymi urządzeniami ppoż. Urządzenie przyjmuje zasilanie trójfazowe (np. 3×400 VAC), przetwarza je na napięcia wyjściowe (np. 24 VDC) i steruje uruchomieniem wentylatorów oddymiających lub innych elementów napędu.
W przypadku zaniku zasilania głównego, przełącza obwody na źródło awaryjne (np. baterie), zgodnie z normą EN 12101-10. Dzięki sterownikowi PLC, AFG-ZSP może pracować zarówno w trybie pożarowym, jak i wentylacji dziennej (na sygnał z BMS lub czujników).
Wszystkie operacje są zabezpieczone zgodnie z normami EN 54-4 i EN 12101-10, co gwarantuje zgodność z przepisami i niezawodność działania.
Jak dobrać moduły AFG-ZSP do konkretnej instalacji?
Dobór modułów zależy od:
typu i mocy wentylatorów,
liczby stref,
wymagań centrali oddymiania,
dodatkowych urządzeń (klapy, bramy, sygnalizatory).
W praktyce:
do zasilania podstawowego stosuje się moduł MKZP (400 VAC),
do niskiego napięcia – moduł MZ-V-DA (24 VDC/AC),
do silników wentylatorów – odpowiedni moduł MWPOŻ (jednokierunkowy, dwukierunkowy, z falownikiem, softstart itp.).
Przykład: dla wentylatora 3-fazowego 1,5 kW zasilanego 400 VAC stosuje się MWPOŻ.1 (jednokierunkowy) lub MWPOŻ.3 (z falownikiem), w zależności od potrzeby regulacji.
W systemach wielostrefowych możliwe jest zbudowanie niezależnych linii oddymiania z indywidualnymi zestawami modułów. Dobór powinien być zgodny z dokumentacją projektową i wymaganiami norm. Pomocne są karta katalogowa i instrukcja AFG-ZSP.
Jak AFG-ZSP współpracuje z centralą oddymiania oraz systemami SSP/BMS?
AFG-ZSP integruje się z centralami oddymiania (np. AFG-4024) przez dedykowane wejścia/wyjścia sygnałowe. Centrala może sterować zasilaczem i wentylatorami (sygnały START/STOP) lub monitorować ich stan.
Zasilacz udostępnia również sygnały alarmu i awarii (np. przez styki beznapięciowe) dla systemów SSP (Sygnalizacji Pożaru) i BMS (Building Management System).
W sytuacji pożaru SSP może aktywować scenariusz oddymiania: włączyć zasilanie AFG-ZSP i uruchomić wentylatory. Z drugiej strony AFG-ZSP monitoruje parametry sieci i obciążenia i może przekazywać je do nadrzędnych systemów.
W praktyce integracja polega na:
wyborze odpowiednich wejść SSP (np. sygnał „pożar”),
doborze wyjść AFG-ZSP (sygnalizacja awarii),
konfiguracji interfejsów komunikacyjnych.
Jak interpretować sygnalizację AFG-ZSP i diagnozować awarie?
Na drzwiach szafy znajduje się panel sygnalizacyjny z diodami:
białe – poprawność napięcia każdej fazy (zasilanie sieciowe OK),
zielona – aktywne zasilanie rezerwowe (jeśli występuje moduł SZR),
żółta – awaria zbiorcza (uziemienie, przepięcie, uszkodzenie modułu),
czerwona – alarm pożarowy.
W przypadku świecenia żółtej kontrolki należy:
otworzyć szafę,
sprawdzić stan wyłączników nadprądowych, różnicowoprądowych i silnikowych,
sprawdzić komunikaty falownika (jeśli występuje).
W rozbudowanych systemach (z panelem dotykowym, BMS) możliwa jest precyzyjna lokalizacja awarii.
Szybka diagnoza (np. uszkodzony napęd, przepalony bezpiecznik) pozwala na natychmiastowe przywrócenie funkcjonalności. Sygnalizacja LED wspiera serwisanta w ocenie stanu technicznego urządzenia.
Jak często serwisować zasilacz AFG-ZSP i co obejmuje konserwacja?
Zgodnie z przepisami (§3 Rozporządzenia MSWiA) przeglądy muszą być przeprowadzane co najmniej raz w roku.
Zakres konserwacji obejmuje:
sprawdzenie połączeń elektrycznych,
kontrolę zabezpieczeń (bezpieczniki, styczniki),
test rozładowania i stan techniczny akumulatorów,
weryfikację sygnalizacji i funkcji.
Akumulatory należy wymieniać co 3–5 lat, a ich pojemność kontrolować corocznie. Co 1–5 lat zaleca się wykonanie pełnego testu funkcjonalnego całego systemu (tryb awaryjny, działanie wentylatorów, czas podtrzymania).
Regularna konserwacja (np. czyszczenie, smarowanie) zapewnia pełną gotowość instalacji w przypadku pożaru. Wszystkie działania serwisowe należy dokumentować zgodnie z zasadami ochrony przeciwpożarowej.